Aantasting kustlijnen
Stijgende zeespiegel en kustlijnen
De zeespiegel stijgt wereldwijd. Kustlijnen worden aangetast door hogere waterstanden, door stormvloeden en de hogere golfslag als gevolg van heviger stormen. Zo worden bijvoorbeeld 34 historische locaties in het Middellandse zee gebied, die op de werelderfgoedlijst van Unesco staan, bedreigd door overstromingen en erosie van de kust. Dit als gevolg van de zeespiegelstijging en als gevolg van stormvloeden veroorzaakt door stormen in het gebied. Stormen zullen door klimaatverandering vaker in het gebied gaan voorkomen. Voorbeelden van gebieden die gevaar lopen zijn onder andere Venetië en de middeleeuwse stad van Rhodos. Ook de Franse kust erodeert. Door klimaatverandering en het warme zeewater zijn de golven krachtiger. Door de golven en de stijging van de zeespiegel brokkelt de kust in verhoogd tempo af. Tussen 1960 en 2010 verdween ongeveer 30 vierkante kilometer aan land [IPCC], [Volkskrant].
Ruim zeventig procent van de zandkusten ter wereld trekt zich momenteel terug met verlies aan gebouwen tot gevolg. Dit gebeurt vooral in het Caribische gebied en aan de oostkust van de Verenigde Staten. In Groot Brittannië wordt 1700 km kustlijn, van de 4500 km, bedreigd. Aan de Zuid Engelse kust dringt de zee gemiddeld 70 cm per jaar landinwaarts. Een kwart van alle zandstranden kalft af. Naast de zeespiegelstijging is een belangrijke oorzaak van de afkalving het gebrek aan aanvoer van vers zand vanuit rivieren door zandwinning, aanleggen van dammen en uitbaggeren van havenmonden. De erosie van de kustlijnen heeft gevolgen voor de veiligheid van kustbewoners, mensen verliezen hun huizen en het toerisme als inkomensbron leidt onder de afkalving [Volkskrant].
Het NIOZ (Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee) heeft onderzocht wat wereldwijd de hemelsbrede afstand is tussen de kustlijn bij hoog water en de eerste bebouwing in de vorm van een verharde weg of een gebouw. Het NIOZ mat een gemiddelde afstand van 390 meter. Voor Nederland was dat gemiddeld 210 meter. De grootste afstand, ofwel het breedste duingebied, ligt bij Schoorl 4,4 km. In Frankrijk is de gemiddelde afstand veel kleiner, slechts 30 meter. Van alle landen heeft Europa met een gemiddelde afstand van 130 meter de meest beknelde stranden. Door de wereldwijde stijging van de zeespiegel zal deze afstand afnemen, waardoor stranden en duinen kunnen verdwijnen en geen bescherming meer bieden tegen hoog water. Ook de drinkwatervoorziening uit duinen komt dan in gevaar en de biodiversiteit neemt af [Volkskrant].
De zeespiegelstijging kan ook ernstige gevolgen hebben voor de lager gelegen gebieden op aarde. Deze kunnen onder water komen te staan bij een stijgende zeespiegel.
In Nederland worden, door toevoeren van zand, de duinen versterkt om de kustlijn te handhaven. In de tropische regio's (bijvoorbeeld Vietnam, India, Djibouti en Brazilië) wordt de kustverdediging versterkt door verlies aan mangrovebossen tegen te gaan of mangrovebossen aan te planten [Volkskrant], [IPCC].
Vooruitzichten voor kustlijnen
Het is zeer waarschijnlijk tot vrijwel zeker dat de zeespiegelstijging zal aanhouden gedurende de 21e eeuw. De zeespiegelstijging draagt bij tot de kusterosie langs de meeste zandige kusten. Voorvallen die in het recente verleden slechts één keer per eeuw voorkwamen, zullen in de komende tijd naar verwachting tenminste jaarlijks plaatsvinden.