Dooi in berggebieden

Samenhang rotsen

Door de hogere temperatuur ontdooit, in de hoger gelegen berggebieden, het ijs van rotswanden dat tot nu toe altijd bevroren bleef. Daardoor gaat de samenhang in rotspartijen verloren. Het ijs, dat rotsmassa's bij elkaar houdt, smelt waardoor hele rotswanden omlaag storten, vooral in het westen van de Alpen. In de berggebieden waar dit voorkomt treedt schade op door deze rotslawines. Daarnaast is het gevaar voor bergbeklimmers de laatste jaren sterk toegenomen doordat klimroutes minder veilig worden. Tussen 1860 en 2000 was er weinig verandering in de beschrijving van klimroutes in berggidsen. Na 2000 wordt van routes, die eerst als veilig bekend stonden, nu gemeld dat de kwaliteit van de rotsen te wensen overlaat. Routes die als riskant bekend stonden worden nu zeer gevaarlijk genoemd. Zeer gevaarlijke routes worden nu geheel afgeraden of worden niet meer in berggidsen genoemd. Ook stukken gletsjer kunnen, door het smelten van het ijs, plotseling afbreken en omlaag storten. In 2023 overleden 11 Nederlanders in de bergen. In alle gevallen was extreem weer de oorzaak, een deel overleed door vallende stenen. De bergsport ondervindt dus ook de gevolgen van klimaatverandering [IPCC], [Volkskrant].

Ongelukken door afbrekende gletsjers

In de Himalaya in Tibet kwamen in 2016 enkele herders om toen van twee gletsjers een stuk afbrak. De ijslawines werden veroorzaakt door een combinatie van warm weer en veel regen. In India brak, na een opmerkelijke warme maand in januari van 2021, een stuk van een gletsjer af. De gletsjer lag op ruim 6000 m hoogte op de berg Ronti in de Himalaya. Een 155 m breed stuk van de gletsjer brak in zijn geheel af waardoor naar schatting 27 miljoen kubieke meter ijs en sneeuw honderden meters omlaag stortten. De lawine veroorzaakte een vloedgolf waardoor twee stuwdammen braken. Miljoenen tonnen ijs en gesteente stortten vervolgens op een elektriciteitscentrale. Meer dan 200 mensen verloren het leven. In de Dolomieten was in 2022 de temperatuur plaatselijk uitzonderlijk hoog, hierdoor smolt een deel van de gletsjer en brak er een groot stuk af. Door de ijslawine kwamen zeker elf bergtoeristen om. Het ijsblok dat losraakte had een volume van 576.000 m3. In Kirgizië vielen twee gewonden toen een afbrekend stuk gletsjer een ijslawine veroorzaakte die negen bergwandelaars bedreigde. Vroeger waren lawines op Spitsbergen zeldzaam. Maar inmiddels is de gemiddelde temperatuur op Spitsbergen met 4 tot 5 graden gestegen. Doordat de temperatuur nu rond het vriespunt schommelt zijn er de laatste jaren meer sneeuwlawines. Deze eisten de afgelopen jaren twee mensenlevens, huizen werden vernietigd. Er worden maatregelen genomen om de gevolgen van lawines binnen de perken te houden [Volkskrant].